ชุมชนชาติพันธุ์ไทเขิน (ไตเขิน) บ้านเหล่าพัฒนา ตำบลบ้านดู่ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย ชาวไทเขิน มีวัฒนธรรม ประเพณี พิธีกรรมต่างๆที่ปฏิบัติตามปฏิทินในรอบปีหมุนเวียนเป็นวัฏจักรซึ่งเป็นกระบวนการสืบทอดและการกล่อมเกลาทางสังคมในกับคนรุ่นสู่รุ่น อย่างไรก็ตามในแง่ของวิถีชีวิตแล้วสิ่งเหล่านี้ยังเชื่อมโยงถักทอเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เป็นสื่อพื้นบ้านของกลุ่มชาติพันธืไทเขินที่แสดงออกมาในรูปแบบต่างๆในวิถีชีวิตประจำวัน เช่น การแต่งกาย การเย็บปักถักร้อย งานหัตถกรรม จักสาน ประดิษฐ์เครื่องมือต่างๆ การแสดงที่เป็นศิลปวัฒนธรรมที่สืบทอดมาจากบรรพชน เช่น ดนตรีและเครื่องดนตรี การฟ้อนรำ เป็นต้น รวมถึงวัฒนธรรมการบริโภคที่ถ่ายทอดผ่านเรื่องราวของการประกอบและปรุงแต่งอาหารที่มีอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ตนเอง เช่น ข้าวซอยน้อย ข้ามแรมฟืน ข้าวซอยคั่ว ข้าวซอยเหลือง เป็นต้น ตัวอย่างวัฒนธรรมอาหารที่ชาวไทเขินที่เป็นสื่อพื้นบ้านที่บ่งบอกอัตลักษณ์ไทเขิน ได้แก่ ข้าวแรมฟืนเป็นอาหารที่ทำมาจากการนำเอาข้าวโม่ละเอียดแล้วนำไปกวนกับน้ำปูนใสจนสุกจากนั้นตักใส่ถาดรอจนแข็งตัวจึงตัดแบ่งเป็นท่อนเล็กๆผสมกับเครื่องปรุงที่เติมลงไปรับประทาน ซึ่งจะมีสองแบบคือถ้ามีเฉพาะข้าวอย่างเดียวเรียกว่าข้าวแรมฟืน แต่หากมีการผสมถั่วลันเตาหรือถั่วลิสงต้มสุกพร้อมกับข้าวจะได้สีเหลืองหรือม่วงอ่อนเรียกข้าวฟืนถั่ว อีกเมนูหนี่งที่เป็นอัตลักษณ์ของชาวไทเขินคือข้าวซอยซึ่งมีสองอย่างคือข้าวซอยน้อยมีลักษณะคล้ายก๋วยเตี๋ยวปากหม้อ ใช้แป้งข้าวที่บดละเอียดนำมาประกอบอาหารให้เป็นแผนแล้วม้วนหรือห่อหุ้มเครื่องปรุงที่มีเนื้อหมูผัดผสมเครื่องปรุงและนำมารับประทาน ส่วนอีกอันหนึ่งคือข้าวซอยน้ำคั่วเป็นเส้นก๋วยเตี๋ยวในน้ำซุปกระดูกใส่มะเขือเทศ โดยมีการราดด้วยน้ำแกงที่เรียกว่าน้ำหน้าที่ปรุงมาจากพริก หมู เครื่องเทศต่างๆราดลงไป เป็นความเฉพาะที่ชาวไทเขินมักจะปรุงเพื่อรับรองแขกที่มาเยี่ยมเยือน รวมถึงการทำไว้รับทานเองและเมื่อมีงานเทศกาลต่างๆ สื่อพื้นบ้านที่เป็นผลผลิตทางวัฒนธรรมของชาวไทเขินยังปรากฏและแสดงออกในเครื่องแต่งกาย ลักษณะการแต่งกายเป็นสื่อที่แสดงความเป็นอัตลักษณ์ของไทเขินที่ทำให้เห็นความแตกต่างจากกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆ ผู้หญิงไทเขินจะแต่งกายด้วยเสื้อผ้าที่ถูกตัดและออกแบบมาเป็นเอกลักษณ์ เสื้อจะไม่มีปกแต่จะใช้เชือกหรือเกลียวด้ายผูกที่เอวรัดรูป ชายเสื้อตรงเอวจะกางออกนิยมใช้ผ้าสีชมพูอ่อนโพกหัวและนุ่งซิ่นที่มีสีสันลวดลายของกลุ่มชาติพันธุ์ตนเองโดยเฉพาะลายปักบัวคว่ำบัวหงาย ส่วนผู้ชายจะสวมใส่เสื้อแขนสามส่วน ที่แต่เดิมนั้นจะทอมาจากผ้าฝ้าย ผ้าโพกหัวจะนิยมใช้สีขาวหรือสีครีม สวมใส่กางเกงสะดอ ส่วนเสื้อผู้ชายจะมีลักษณะคอกลม เป็นเสื้อผ่าหน้าใช้กระดุม แหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง ประวัติชุมชนชาติพันธุ์ไทเขินบ้านเหล่าพัฒนา …
วัฒนธรรมชาติพันธุ์ไทเขิน Read More »
