ชุมชนชาติพันธุ์ลาหู่บ้านผาเผือก
ประวัติ
หมู่บ้านผาเผือก มาจากคำว่า ผา หน้าผาถ้ำที่อยู่ท้ายหมู่บ้าน และคำว่าเผือก มาจากสีหน้าผาถ้ำเป็นสีเทาขาวเรียกว่าสีเผือก จึงตั้งชื่อหมู่บ้านเป็น หมู่บ้านผาเผือก มีนายจ่าแป กัมปนาทสิริกุล และนางนาเต๊าะ กัมปนาทสิริกุล เป็นคนรุ่นแรกที่เข้ามาตั้งบ้านเรือนในปี พ.ศ.2524 โดยอพยพมาจากบ้านห้วยเฮี๊ยะ ห่างจากบ้านผาเผือกประมาณ 2 กิโลเมตร เนื่องจากพื้นที่แห่งนี้อุดมสมบูรณ์ มีน้ำ เหมาะกับการเลี้ยงสัตว์ได้ ต่อมาเริ่มมีครอบครัวของนายจ่าเสือและนางนาลา และชาวบ้านอีกหลายครอบครัว รวมถึงชาวบ้านจากจังหวัดตากอพยพเข้ามาอาศัยอยู่กลายเป็นหมู่บ้านขนาดเล็ก หลังจากนั้นหลายปีต่อมามีชาวบ้านอพยพย้ายจากบ้านห้วยเฮี๊ยะเข้ามาอยู่เพิ่มมากขึ้น เมื่อมีจำนวนประชากรเพิ่มขึ้นจึงได้มีการแต่งตั้งผู้ใหญ่บ้านสมัยนั้น คือ นายจ่าหา คีรีวัฒนรัตน์ เป็นลูกชายของนายจ่าเสือและนางนาลา และมีนายจ่าเสือ เป็นผู้นำทางศาสนา หรือแก่ลุ๊ป่าหรือแก่มู โดยมีการผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนผู้นำการปกครองแต่ละรุ่นมาจนถึงปัจจุบัน บ้านผาเผือกมีจำนวน 62 ครัวเรือน ประชากรทั้งหมด 177 คน แยกเป็นชาย 85 คน เป็นหญิง 92 คน
สภาพแวดล้อม
สภาพระบบนิเวศพื้นที่บ้านผาเผือกส่วนใหญ่เป็นภูเขาสูงและที่ราบระหว่างภูเขา มีถ้ำหินปูน สภาพป่าเป็นป่าเสื่อมโทรม ดินเสื่อมสภาพ เป็นดินทรายแข็ง สภาพพื้นผิวแข็ง การเดินทางเข้าสู่หมู่บ้านมีถนนเส้นเล็กลาดยางและคอนกรีตเสริมเหล็กที่สร้างขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ.2555 มีระบบสาธารณูปโภค เช่น ไฟฟ้าเข้ามาในหมู่บ้านตั้งแต่ ปี 2549 เป็นต้นมา ส่วนน้ำอุปโภคบริโภคใช้น้ำประปาภูเขาและน้ำฝน มีที่กักเก็บน้ำประปาภูเขาหลายจุดในหมู่บ้านและปัจจุบันได้รับการสนับสนุนจาก องค์การบริหารส่วนตำบลปางมะผ้าสนับสนุนถังไฟเบอร์กักเก็บน้ำของหมู่บ้าน ส่วนเศรษฐกิจครัวเรือนมีรายได้หลัก คือ การเกษตรกรรม ประชากรร้อยละ 98 มีอาชีพทำไร่ เช่น ปลูกข้าว ถั่วแดง ข้าวโพด ฯลฯ และมีรายได้รอง คือ การเลี้ยงสัตว์ลี้ยง พวกหมู ไก่ วัว ควาย และรับจ้างรายวันในพื้นที่ใกล้เคียง เมื่อ ครัวเรือนมีรายได้เฉลี่ยอยู่ที่เดือนละ 2,083 บาท/ครอบครัว